Justizia 2030 10 urteko lan-plan komuna da, kogobernantzan garatua, zuzenbidezko estatua eta justiziarako sarbidea sustatzen dituena, herrialdearen eraldaketarako palanka gisa. Justizia Zerbitzu Publikoa eraldatzeko estrategia bat da.

Zuzenbide-estatuaren kalitateak eta Justizia Zerbitzu Publiko irisgarri eta eraginkorrak eskubideak eta askatasunak ziurtatzen dituzte, garapen ekonomikoa, hazkunde inklusiboa eta inbertsioetarako giro egokia sustatzen dituzte.

Horrelako eraldaketa bat ezin da inprobisatu, denbora eta ohiko funtzionamenduan eraginik ez duen ezarpen programatua behar ditu. Zuzenbide-estatuaren euskarrietako baten esparruan egiten da, eta, bere iraupena dela eta, hainbat gobernu-taldek garatuko dute; beraz, elkarrizketa, gardentasuna eta kogobernantza ditu oinarri. Helburua da 2030eko abenduan proiektu guztiak gauzatu izana, gauzatze-adierazleak espero ziren parametroetan egotea eta politika publiko berriak Justizia Zerbitzu Publikoaren egiturazko parte izatea.

Sisteman eragin handiena duten edo zaharkituta geratu diren eta jada eraginkortasun gutxi duten puntuetan bakarrik eragiten duen eraldaketa-estrategia bat da. Kontua ez da Justizia Zerbitzu Publikoaren osagai bakoitzean aldaketak sartzea, baizik eta Justizia ekosisteman eragin sistemikoa duten puntuetan aldaketak sortzea.

Justizia 2030eko proiektuak 2020ko martxoaz geroztik ari dira garatzen, eta “0 proiektua” izenekoarekin batera hasi ziren. Proiektu horrek telelana, aurretiazko hitzordua edo irailaren 18ko COVID-19ari Justizia Administrazioaren esparruan aurre egiteko prozesu- eta antolaketa-neurriei buruzko 3/2020 Legea bezalako gaiak hartzen zituen barne. Diagnostikoa egin ondoren eta pandemiaren presarekin, pixkanaka aplikatu dira, errealitatearekin bat etorriz. Ez da izaera linealeko ohiko plan estrategiko bat, baizik eta diagnostikoa egiten hasteko moduan hasten den estrategia bat, eta izaera organikoz garatuko dena, beste erakunde batzuk tartean sartuta: Botere Judizialaren Kontseilu Nagusia, Estatuko Fiskaltza Nagusia, gobernu autonomikoak, Ministerioak eta gizarte zibileko erakundeak. Justizia Ministerioak sustatzen du, baina kogobernantza- eta erantzukidetasun-logika batean soilik gara daiteke erabat, non helburu komunek eskumenen banaketaren zurruntasuna lausotzen duten.

Justizia Zerbitzu Publikoarentzako Berreskuratze, Eraldatze eta Erresilientzia Plana zehaztea da Justizia 2030. Estrategia diagnostikotik sortzen da. Pandemiaren ondorioz sortzen diren beharrak azkartu egiten dute, eta herrialdearen eraikitze-proiektuaren zati bihurtzen dute. 2026ra arte, estrategia finantza-plan zehatz batekin eta kontuak emateko eskakizunekin garatuko da.

Justizia 2030ek 2023ko abendura arteko lehen ekintza-plan bat du. Proiektuetako asko abian jarri, ezarri eta gauzatzeko beharrezkoak diren ekintzak biltzen ditu plan horrek.

Kogobernantza Justizia Zerbitzu Publikoa hobetzeko pieza nagusia da, bai eta Planaren barne-gobernukoa ere.

Justizia 2030eko Proiektuen Bulegoa. Justizia Ministerioaren egitura da, aldi berean Plana eta finantza-kudeaketa bultzatzeaz arduratzen dena.

Proiektuen Bulegoa plangintza eta kudeaketa ekonomikoko talde batek osatzen du.
Azpiproiektuetako lantaldeak Justizia Ministerioko hainbat arlotako langileek osatzen dituzte. Horietako bakoitzean, zuzendaritza zuzendaritza-zentro batek hartzen du bere gain, proiektuburu batek zuzendaritza operatiboa darama eta Ministerioko langileen parte da, eta lotura batek ziurtatzen du informazioa sisteman sartzen dela eta gainerako plangintzarekin konektatzen dela. Proiektuen Bulegoko egituran dauden aholkulariek dute lotura-funtzioa.
Proiektuen Bulegoak, Planaren gauzatzea eta kudeaketa ekonomikoa bultzatzeko eginkizunez gain, proiektuak Justizia Ministerioaren egiturara transferitzen direla ziurtatzeko funtzioa du. Proiektuen Bulegoa Planari lotuta sortu da, eta Plana bukatutakoan amaitu behar du bere funtzioa. 2030ean, proiektuen emaitzak eta haien eginkizunak administrazio-egiturara transferituta egon behar dira.

Proiektuen Bulegoaren buruan zuzendaritza-kolegiatu bat dago. Horren bidez, proiektuen gauzatzea Ekintza Planean ezarritako programa eta helburuetara eta Berreskuratze, Eraldatze eta Erresilientzia Planera egokitzen dela eta horien guztien arteko koordinazioa eta lerrokadura gauzatzen dela bermatzen da.

Autonomia erkidegoekin batera gobernatzeak egungo egiturak zabaltzen ditu, elkarrizketarako eta informaziorako espazioak zabalduz.
Justizia Administrazioaren Konferentzia Sektoriala Estatuko Administrazio Orokorraren eta Autonomia erkidegoen arteko lankidetza-organoa da, Justizia Administrazioaren funtzionamendurako beharrezkoak diren baliabide materialak, ekonomikoak eta pertsonalak hornitzeko eskumenak dituena.
Justizia 2030 etengabe azaldu eta adostuko da Autonomia erkidegoekin Konferentzia Sektorialean.

Ekosistema digitala eta kudeaketa prozesalaren sistema kudeatzeko, kogobernantza-arkitektura sendoagoa eta egonkorragoa behar da, eta Konferentzia sektorialaren beraren esparruan sortu behar da, Administrazio Judizial Elektronikoaren Estatuko Batzorde Teknikoaren (CTEAJE) esperientziatik abiatuta.
Espainiako Probintzien eta Udalerrien Federazioa (FEMP) Justizia Batzorde batean sortzeko prozesuan dago. Batzorde hori izango da udal lurraldean eragin zuzena duten Justizia 2030eko proiektuen kogobernantzarako gunea.
Beste Ministerio batzuekiko gobernantza aldebikoa izango da bultzada bateratuko proiektuetan.

Nabarmentzekoa da, halaber, ministerio arteko lantalde bat jarri dela abian, proiektuen koordinazioa bermatzen duena.

Justizia 2030 pixkanaka ezartzen ari dira. Lehen proiektuak pandemia hasi zenetik ari dira garatzen, eta progresibotasun horri eutsiko zaio estrategiaren hamar urteetan.
Ezarpen prozesurako alderdi batzuk hartu behar dira kontuan:

• Justizia Zerbitzu Publikoaren ohiko funtzionamenduari ezin zaio eragin. Irizpide hori bereziki adierazgarria da garapen digitalak abian jartzeko.
• Eraldaketaren izaera egiturazkoa da, eta hartzen diren erabakiek egiturak sortzen dituzte. Adibidez, Instantzia-auzitegiak edo ekosistema digitala; horri buruzko erabakia hartu ondoren, inbertsioek eta arau-aldaketek erabakiak geldiaraztea zailtzen dute, eta, beraz, elkarrizketa eta kogobernantza funtsezkoak dira.
• Proiektuak hedapen-ereduekin eraikitzen dira, eta ez pilotuekin. Azken horiek gero erabakiak hartu ahal izateko froga gisa balio duten proiektuetan aplikatzen dira. Hedapen-ereduak erabakiak hartu ondoren erabiltzen dira, eta pixkanaka eta modu programatuan ezartzen diren proiektuetan ikasteko balio dute.

Next Generation EU funtsaren finantza- eta kontu-ematean oinarritzen da ezarpena. Neurri-adierazleen eta inbertsioen bilakaerak exekuzio-erritmoa markatuko du.

Gainera, kontuan hartu behar da transferentzia-prozesua Justizia Administrazioan bertan. Proiektuen zati batek Justizia Administrazioko arloen ohiko jarduna birbideratzen du. Beste zati batek orain arte egitura-euskarririk ez zuten ekintzak lantzen ditu (Justizia-bulegoak, Eztabaidak konpontzeko bitarteko egokiak). Azken horietarako beharrezkoa da egiturak berrantolatzeko prozesu bat. Bietan transferentzia-prozesu bat diseinatu behar da. 2030ean, ekintza guztiek Justizia Ministerioko eta, kasu batzuetan, Justizia arloan eskumenak dituzten gainerako administrazioetako erakunde-egituretan babes administratiboa izan behar dute.