Camiño de navegación

  • Proceso

    Xustiza 2030 é un plan de traballo común a 10 anos que se desenvolveu en cogoberzanza e que impulsa o Estado de dereito e o acceso á xustiza como pancas de transformación do país. É unha estratexia para a transformación do Servizo Público de Xustiza.

    A calidade do Estado de dereito e o feito de contar cun Servizo Público de Xustiza accesible e eficiente aseguran os dereitos e liberdades, fomentan o desenvolvemento económico, o crecemento inclusivo e un clima apto para os investimentos.

    Unha transformación deste tipo non se pode improvisar. Precisa tempo e unha implantación programada que non entre en conflito co seu funcionamento habitual. Faise no marco dun dos piares do Estado de dereito. Pola súa duración, desenvolverase no seo de varios equipos de goberno, así que se basea no diálogo, na transparencia e na cogobernanza. A meta é que en decembro de 2030 se executaran todos os proxectos, que os indicadores de execución estean nos parámetros esperados e que as políticas públicas novas formen parte estrutural do Servizo Público de Xustiza.

    É unha estratexia de transformación que incide exclusivamente nos puntos que provocan unha repercusión maior no sistema ou que quedaron desfasados e son pouco operativos. O plan non consiste en introducir cambios en todos os compoñentes do Servizo Público de Xustiza, senón en desencadear transformacións en aspectos que causan un efecto sistémico no ecosistema da xustiza.

    Os proxectos de Xustiza 2030 lévanse desenvolvendo desde marzo de 2020. Arrancaron xunto co coñecido como «proxecto 0», que incluía cuestións como o teletraballo, a cita previa ou a Lei 3/2020, de 18 de setembro, de medidas procesuais e organizativas para facer fronte á COVID-19 no ámbito da Administración de Xustiza. Unha vez feito o diagnóstico e coa urxencia da pandemia, aplicáronse progresivamente e de plena conformidade coa realidade. Non é un plan estratéxico común con carácter lineal, senón unha estratexia que comeza no momento no que empeza o diagnóstico e que se vai desenvolvendo de maneira orgánica mentres involucra a outras institucións, como o Consello Xeral do Poder Xudicial, a Fiscalía Xeral do Estado, os gobernos autonómicos, os ministerios e as organizacións da sociedade civil. Impúlsaa o Ministerio de Xustiza, pero só se pode desenvolver plenamente cunha lóxica de cogobernanza e responsabilidade onde os obxectivos comúns dilúen a rixidez da distribución de competencias.

    Xustiza 2030 é a concreción do Plan de Recuperación, Transformación e Resiliencia para o Servizo Público de Xustiza. A estratexia nace do diagnóstico. As necesidades derivadas da pandemia acelérana e intégrana na construción do proxecto de país. Ata 2026, a estratexia desenvolverase cun plan financeiro definido e con esixencias de rendición de contas.

    Xustiza 2030 conta cun primeiro plan de acción ata decembro de 2023. Nel inclúense as accións necesarias para a posta en marcha, implantación e execución de moitos dos proxectos.

  • Cogobernanza

    A cogobernanza é un compoñente central na mellora do Servizo Público de Xustiza e na xestión interna do plan.
    A oficina de proxectos Xustiza 2030 é a estrutura do Ministerio de Xustiza que se ocupa do impulso do plan e da xestión financeira ao mesmo tempo.
    A oficina de proxectos está composta por un equipo de planificación e xestión económica.

    Os equipos de traballo dos subproxectos contan con persoal de distintas áreas do Ministerio de Xustiza. A dirección asume un centro directivo en cada un deles. Hai un xefe de proxecto que leva a dirección operativa e que forma parte do persoal do ministerio, así como un enlace que garante que a información se integra no sistema e se conecta co resto da planificación. A función de enlace recae nos asesores que, ademais, forman parte da estrutura da oficina de proxectos.

    A oficina de proxectos, ademais das funcións de impulso da execución do plan e de xestión económica, ten a función de garantir a transferencia dos proxectos á estrutura do Ministerio de Xustiza. A oficina de proxectos nace asociada ao plan e ten que concluír a súa función cando o plan remate. En 2030, os resultados dos proxectos e as súas funcións deben transferirse á estrutura administrativa.

    Á fronte da oficina de proxectos existe unha dirección colexiada que fai un seguimento e asegura a adecuación da execución dos proxectos aos programas e obxectivos establecidos no plan de acción, ao Plan de Recuperación, Transformación e Resiliencia, así como á coordinación e á aliñación entre eles.

    A cogobernanza coas comunidades autónomas amplía as estruturas existentes, ensanchando os espazos de diálogo e información.

    A Conferencia Sectorial da Administración de Xustiza é o órgano de cooperación entre a Administración Xeral do Estado e as Comunidades Autónomas con competencias asumidas en materia de provisión de medios materiais, económicos e persoais necesarios para o funcionamento da Administración de Xustiza.

    Xustiza 2030 exporase e acordarase de maneira permanente na Conferencia Sectorial coas CC. AA.

    A xestión do ecosistema dixital e o sistema de xestión procesual requirirá unha arquitectura de cogobernanza máis robusta e estable que debe xestarse no marco da Conferencia Sectorial a partir da experiencia do Comité Técnico Estatal da Administración Xudicial Electrónica (CTEAXE).

    A Federación Española de Municipios e Provincias (FEMP) está en proceso de creación dunha Comisión de Xustiza no seu seo. Esta comisión será o espazo de cogobernanza dos proxectos de Xustiza 2030 que afecten directamente ao territorio municipal.

    A gobernanza con outros ministerios efectuarase de maneira bilateral nos proxectos de impulso común.
    Tamén destaca a posta en marcha dun grupo de traballo interministerial que asegura a coordinación dos proxectos.

  • Implantación

    Xustiza 2030 implántase de maneira progresiva. Os primeiros proxectos levan xestándose desde o principio da pandemia. Este carácter progresivo manterase nos dez anos da estratexia.

    No proceso de implantación, convén ter en conta os seguintes aspectos:

    • Funcionamento normal do Servizo Público de Xustiza non se pode ver afectado. Este criterio é especialmente significativo para a posta en marcha de desenvolvementos dixitais.
    • A natureza da transformación é estrutural e as decisións que se toman xeran estruturas. Algúns exemplos son os tribunais de instancia ou o ecosistema dixital. Unha vez tomada a decisión relativa aos investimentos e aos cambios normativos, dificúltase a paralización das decisións, así que o diálogo e a cogobernanza son pezas clave.
    • Os proxectos constrúense con modelos de extensión e non con pilotos. Estes últimos aplícanse en proxectos que serven de proba para poder tomar decisións despois. Os modelos de extensión son posteriores á toma de decisións e serven para a aprendizaxe en proxectos que se implantan pouco a pouco e de forma programada.

    A implantación baséase nos condicionantes financeiros e de rendición de contas do fondo Next Generation EU. A evolución dos indicadores de medida e dos investimentos marcará un ritmo de execución.

    Ademais, hai que ter en conta o proceso de transferencia na propia Administración de Xustiza. Unha parte dos proxectos reorientan o desempeño normal de áreas da Administración de Xustiza. Outra parte atalla accións que, ata o momento, non contaban con apoio estrutural, como as oficinas de xustiza ou os MASC. No caso dos últimos, é preciso un proceso de reorganización das estruturas. Tamén convén deseñar un proceso de transferencia para ambos os aspectos. En 2030, todas as accións teñen que contar con respaldo administrativo nas estruturas institucionais, tanto dentro do Ministerio de Xustiza como, nalgúns casos, no resto de administracións con competencias en materia de xustiza.